Steve Rosenberg | BBC Rusya Editörü, Moskova
Kaynak, EPA
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna için ne düşünüyor ve ne planlıyor? Bu suali Rusya askerleri Ukrayna topraklarına girmeden ilkin sormaya başlamıştık.
Baştan söyleyeyim, bende kristal küre falan yok. Putin’in dahili numarası da.
Eski ABD Başkanı George W. Bush bir kez Putin’in gözlerine baktığını ve onu anladığını söylemişti. Rusya ve Batı arasındaki ilişkilerin iyi mi güzel sonuçlandığına bakın.
Dolayısıyla Kremlin liderinin aklını okumak birazcık nankör bir iş.
Sadece denemeye kıymet. Kim bilir, Moskova’dan nükleer cenk tehdidinin devam etmiş olduğu şu günlerde her zamankinden daha çok.
Rusya liderinin baskı altında olduğuna kuşku yok.
Ukrayna’daki sözde “hususi askeri operasyonu” onun için son aşama fena gitti.
Birkaç gün içinde bitmesi gerekiyordu. Sadece neredeyse sekizinci ayın içindeyiz ve hemen hemen bitme sinyali yok.
Kremlin, “ciddi sayıda” asker kaybettiğini kabul etti, geçtiğimiz haftalarda Rusya ordusu yakın dönemde işgal edilen Ukrayna topraklarını kaybediyordu.
Asker sayısını çoğaltmak için geçen ay Putin kısmi seferberlik duyuru etti. Oysa bunu yapmayacağı mevzusunda ısrarcıydı.
Bu arada Rusya ekonomisine karşı yaptırımlar devam ediyor.
Putin’in aklındakilere geri dönecek olursak.
İşgal kararının oldukça temel bir hata bulunduğunu düşünecek mi? Sanmıyorum.
Rusya merkezli Nezavisimaya Gazeta’nın sahibi ve genel gösterim yönetmeni Konstantin Remchukov, “O, nükleer bir gücün otoriter lideri. Bu ülkenin sorgulanamaz lideri. Onu çıldırtan bazı kuvvetli inançları ve algıları var. Ehemmiyet bakımından bunun varoluşsal olduğuna inanmaya başladı. Bir tek onun için değil. Rusya’nın geleceği için de” diyor.
Eğer bu cenk varoluşsal ise Putin kazanmak için ne kadar ileri gitmeye hazır?
Geçtiğimiz aylarda, Putin dahil üst düzey Rusya yetkilileri, Kremlin liderinin harpte nükleer tabanca kullanmaya hazır olduğu mevzusunda detay barındırmayan ipuçları ortaya attı.
Sadece ABD Başkanı Joe Biden CNN televizyonuna yapmış olduğu açıklamada, “Putin’in nükleer tabanca kullanacağını sanmıyorum. Sadece bunun hakkında konuşmasını sorumsuzca buluyorum” dedi.
Kaynak, EPA
Gazi liberal siyasetçi Grigory Yavlinsky, “Batı ile direkt karşı karşıya gelmekten kaçınıyor sadece bununla beraber buna hazır da” diyor.
“En oldukça nükleer cenk ihtimalinden korkuyorum. Sonrasında da bitmeyen bir harbe dönüşmesinden” diye de ekliyor.
Ancak bitmeyen cenk demek, bitmeyen kaynak demek. Rusya buna haiz şeklinde görünmüyor.
Rusya, ne zamana kadar Ukrayna şehirleri üstünde roket dalgasına devam edebilir?
“Roket akışına günlerce, haftalarca, aylarca devam edebilir mi? Bir çok uzman yeterince füzesi olduğundan şüpheli” diyen Remchukov şunları ekliyor:
“Ek olarak, askeri bakış açısından, kimse neyin Rusya’nın nihai zaferini temsil ettiğini söylemedi. Zaferin göstergesi ne? 1945’te zafer Berlin’in üstündeki pankarttı. Şimdi başarının kıstası ne? Kiev üstünde bir pankart mı? Herson üstünde mi? Harkov üstünde mi? Bilmiyorum. Kimse bilmiyor”.
Putin’in bilip bilmediği de net değil.
Şubat ayında Kremlin’in amacı Ukrayna’yı bir an ilkin yenerek Rusya’nın komşusunu uzun bir cenk olmaksızın Moskova’nın uydusu haline getirmek şeklinde görünüyordu.
Hesap yanlış çıktı. Rusya, Ukrayna ordusunu ve topraklarını korumak için çaba sarfeden insanları hafife aldı. Açık ki kendi ordusunun kapasitesini de gözünde büyüttü.
Peki Vladimir Putin şimdi ne düşünüyor?
Putin’in şimdiki planı, ilhak ettiğini iddia etmiş olduğu Ukrayna topraklarındaki kontrolünü sağlamlaştırmak ve savaşı dondurmak mı?
Ya da tüm Ukrayna Kremlin’in tesir alanına dönene kadar bastırmaya devam mı edecek?
Bu hafta eski Rusya Devlet Başkanı ve Başbakanı Dmitry Medvedev, “Ukrayna devletinin şu anki görünüşü Rusya için sürekli, direkt ve net bir tehdit. İnanıyorum ki, gelecekteki hareketlerimizin amacı Ukrayna’nın siyasal rejiminin tamamen parçalanması olmalı” diye yazdı.
Eğer Medvedev’in sözleri Putin’in düşüncelerini yansıtıyorsa, uzun soluklu ve kanlı bir cenk bekleyin.
Kaynak, Reuters
Ancak kaçınılmaz olarak Putin’in dışarıdaki hareketlerinin ülke içinde de neticeleri oluyor.
Yıllar içinde Putin’in imajı Kremlin tarafınca “Bay İstikrar” olarak çizildi, Rus halkı o iktidarda kalmış olduğu sürece güvende olduklarına inandırıldı. Bu düşünceyi pazarlamak şu an için zor.
Remchukov, “Putin ve cemiyet içinde ‘Ben sizi korurum’ anlaşması vardı. Ana sloganı senelerdir ‘öngörülebilirlikti’. Bugün ne biçim bir öngörülebilirlik görüyoruz? Bu kavram bitti. Hiçbir şey öngörülebilir değil. Gazetecilerim eve döndüklerinde askere çağrılıp çağrılmayacaklarından güvenli değiller” diyor.
Putin’in Ukrayna’yı işgali pek çokları için sürpriz oldu. Yavlinsky için değil:
“Putin’in bu yönde hareket ettiğini, yıldan yıla şu anki yolu inşa ettiğini düşünüyorum.
“Mesela bağımsız medyayı ortadan kaldırmak. Buna 2001 senesinde başladı. Bağımsız iş dünyasını yok etmek. Buna 2003’te başladı. Peşinden 2014’te Kırım ve Donbas’ta neler oldu. Bugün olanları öngörmemek için kör olmanız lazım.
“Rusya’nın problemi bizim sistemimiz. Bu sistem Putin şeklinde birini yarattı. Batı’nın bu sistemin yaratılmasındaki görevi oldukça mühim bir nokta.
“Mesele, bu sistem bir cemiyet yaratmadı. Rusya’da pek oldukça iyi insan var. Sadece sivil cemiyet yok. Bundan dolayı Rusya direnemiyor.”
Yoruma kapalı.