Dünyada en kısa süre görevde kalan liderler: 20 dakikalık kral, 1 saatlik başbakan, 15 günde 5 devlet başkanı

İngiltere Başbakanı Liz Truss’ın istifası, 6 yıldan fazla bir süre içinde ülkenin (minimum) 5 başbakanı olması demek. Kulağa bir dünya rekoru benzer biçimde geliyor, değil mi? Aslen pek değil.

Arjantinliler size çabucak, ülkelerinin 2 hafta içinde 5 değişik cumhurbaşkanı bulunduğunu hatırlatacaktır.

Aslen, Liz Truss’ın İngiltere’nin tarihinde bir başbakan için en kısa süre olan 1,5 aylık vazife süresi, bazı dünya liderleriyle kıyaslandığında sonsuzluk benzer biçimde gelebilir.

Joseph Goebbels, Naziler iktidardayken (1933-1945) Almanya Propaganda Bakanı olarak hatırlanıyor. Sadece oldukca azca şahıs, bir günlüğüne de olsa da onun Almanya Başbakanı olarak vazife yaptığını biliyor.

30 Nisan 1945’te, İkinci Dünya Savaşı’nın Avrupa’daki son günlerinde Adolf Hitler bir yeraltı sığınağında intihar ettiğinde, Nazi liderinin sağ kolu Goebbels Alman Başbakanı olmuştu. Sadece hemen sonra  hem kendisi hem de eşi, 6 çocuklarını siyanürle zehirledikten sonrasında intihar etmişti.

William Henry Harrison (1773-1841) hem ABD’nin vazife başlangıcında ölen ilk başkanı hem de en kısa süre vazife yapanı olma hususi durumunu taşıyor.

Eski bir subay olan Harrison, göreve başlamasından yalnız 32 gün sonrasında zattürreye yakalanmış ve 68 yaşlarında yaşamını kaybetmişti.

Arjantin, Aralık 2001’de zor durumdaydı. Ağır ekonomik kriz, minimum 25 kişinin öldüğü sokak eylemlerini bununla beraber getirmişti.

Siyasal kaos, Cumhurbaşkanı Fernando de La Rua’nın 20 Aralık’ta istifasıyla sonuçlandı. Daha sonraysa siyasal domino taşları bir biri ardına düştü. Başkan Yardımcılığı makamı daha ilkin gene istifayla boş kalmış olduğu için De La Rua’nın yerini Senato’daki çoğunluk lideri Ramon Puerta aldı.

İki gün sonrasında Kurultay, Başkanlık Sarayı Casa Rosada’ya, Adolfo Rodriguez Saa’yı gönderdi. Sadece acil ekonomik önlemlerine verilen destek azaldığı için yedi gün sonrasında Saa da çekilme etti.

Yasalara nazaran Puerta’nın göreve geri dönmesi gerekiyordu fakat Senato çoğunluk liderliğinden çekilme etti ve cumhurbaşkanlığını geri çevirdi. Yerine ise Kurultay’nin alt kanadının Başkanı Eduardo Camano geldi ve dördüncü Cumhurbaşkanı oldu.

Camano üç gün sonrasında ise görevi gene Kurultay’nin seçtiği bir cumhurbaşkanına, Eduardo Duhalde’ye yerini bıraktı. Duhalde 2003’teki genel seçimlere kadar görevi yürüttü.

Eski Hindistan Başbakanı Atal Behari Vajpayee, bu görevde en kısa süre kalan isim olma rekorunu elinde tutuyor. Vajpayee, 1996’daki parlamento seçimlerinin arkasından koalisyon hükümeti kuramadığı için yalnız 13 gün başbakan kalabildi.

1998’de iktidarı tekrardan kazanmıştır ve koalisyon hükümeti çözülüp, parlamento feshedilince bu kez 13 ay görevde kaldı.

Sadece Vajpayee’nin partisi BJP, seçimde bir kez daha iyi bir performans sergiledi ve 1999-2004 içinde üçüncü iktidar periyodunu geçirdi.

Siaka Stevens, Sierra Leone tarihinde hem en kısa süre vazife icra eden başbakan hem de en uzun süre iktidarda kalan cumhurbaşkanı.

1967’de başa baş geçen seçimde iktidarı kazanmasından sonrasında, yemin etmiş olduğu gün bir askeri darbede devrilip, tutuklandı.

Sadece son söz Stevens’ın oldu. Askeri cunta sona erdikten bir yıl sonrasında iktidara geri döndü ve 1971-1985 içinde cumhurbaşkanlığı görevini yürüttü.

Cumhurbaşkanlığı süreci ise otoriter iktidarı, sayısız insan hakları ihlalleri ve seçim hileleri iddialarıyla geçti.

Bir başka enteresan öykü de Cenup Afrika’dan. 24 Eylül 2008’de İletişim Bakanı Ivy Matsepe-Casaburri, devrin Devlet Başkanı Thabo Mbeki’nin istifasından sonrasında ülkenin ilk hanım lideri oldu. Sadece Cenup Afrika Parlamentosu yalnız 15 saat sonrasında, Mbeki’nin yerine Kgalame Mothlante’yi seçti.

Arjantin’e ek olarak, Latin ABD’da çeşitli oldukca kısa devam eden devlet başkanlıkları vakaları var.

Meksika’da Pedro Lascurain, Şubat 1913’te Devlet Başkanı Fransisco Madero’nun devrildiği askeri darbe esnasında, bir saatliğine ülkenin lideri olmuştu.

Brezilya’da Parlamento Başkanı Carlos Luz, 8 Kasım 1995’te Devlet Başkanı Cafe Filho’nun ağır bir halde hastalanmasından sonrasında göreve geldi.

Ülkede o vakit yeni bir devlet Başkanı seçilmişti, fakat yeni Başkan Juscelino Kubitschek’in vazife süresi Ocak 1956’da başlayacaktı. Fakat üç gün sonrasında Luz, Kubitchek’in yemin etmesini önlemek için darbe yapacağını ileri devam eden Müdafa Bakanı’nın talimatıyla görevi bıraktı. Sonrasında görevi iki aylığına Senato Başkan Nereu Ramos yürüttü.

Krallar ve kraliçeler, seçim mücadelesi vermek zorunda değiller ve çağımızda Cumhuriyetçi devrim riski de görece azca, sadece bu hükümranlıklarının kısa sürmeyeceği anlamına da gelmiyor.

İtalya Kralı 2. Umberto 1946’da babası Vittorio Emmanuelle’in tahttan feragat etmesinden sonrasında taç giymişti. Büyüyen kraliyet karşıtı havayı dizginleyebilmek için kraliyeti referanduma götürdü.

Netice Kral için üzücü oldu, şu sebeple İtayanların % 54’ü cumhuriyeti seçti. Umberto’nun hükümranlığıysa 34 gün sürdü.

Nepal Kralı Dipenra Bir Bikram Şah Dev’in tahttaki süresiyse daha kısa ve trajikti. 1 Haziran 2001’de veliaht prens babasını, annesini ve Nepal Kraliyet ailesinin öteki üyelerini öldürdü. Nedeniyse, iddialara nazaran yakınlarının Hintli bir aristokratla yapmayı düşündüğü eşiyle olan evliliği onaylamamasıydı.

Dipendra, cinayetlerden sonrasında kendisini vurarak intihar girişiminde bulunmuş oldu.

Sadece derhal ölmedi ve yaşamını kaybetmeden ilkin üç gün komada kaldı. Dipendra, bu üç gün teknik olarak Nepal kralıydı.

Sadece kraliyet aileleri içinde en kısa devam eden hükümranlık büyük olasılıkla Fransa Kralı 19. Louis’e ilişik. Babası 10. Charles’ın aleyhine meydana getirilen büyük gösterilerin arkasından tahttan çekilmesinden sonrasında, 19. Louis tahta geçti. Sadece o da yalnız 20 dakika sonrasında yeğeni Bordeaux Dükü lehine tahttan feragat etti.