Çin’de Covid protestoları: Boş bir kağıt parçası neden eylemlerin sembolü haline geldi?

Matt Murphy | BBC News

Dünyada büyük çaplı protestolarda sık sık bir obje hareketlenmenin sembolü haline gelebiliyor. Geçmişte Hong Kong’da şemsiye, Tayland’da plastik ördek ve Belarus’ta çiçekler çeşitli eylemlerin sembolü haline gelmişti. Geçen haftadan bu yana Çin’de giderek hararetlenen Covid karşıtı protestolarda ise bu obje bomboş bir kağıt parçası.

Geçtiğimiz hafta Çin’in batısındaki Sincan bölgesinde çıkan bir yangında 10 kişinin ölmesinin peşinden ülkenin birçok bölgesinde hükümet ve izlediği sıkı Covid politikaları yoğun bir halde protesto edilmeye başlandı.

Kamuoyunda, yangın esnasında Urumçi kentindeki gökdelende yaşayanların Covid kısıtlamaları sebebiyle binanın kilitlenmiş olması sebebiyle kaçamadıkları ve bu yüzden yaşamlarını yitirdikleri kanısı yaygın.

Ölenleri anmak için Pazar akşamı Şanghay kentinde toplanan eylemcilerin ellerinde boş kağıtlar vardı.

Ülkenin başkenti Pekin’de, bir zamanlar Devlet Başkanı Şi Cinping’in de eğitim almış olduğu Tsinghua Üniversitesi’nin önündeki protestolarda da benzer şekilde eylemciler boş kağıtlarla katıldılar.

Eylemler esnasında çekilen bir videoda genç bir bayan, doğudaki Zhejiang eyaletine bağlı Vuzhen nahiyesinin sokaklarında bilekleri zincirlenmiş ve ağzı koli bandıyla bağlanmış bir halde yürürken görüntüleniyor.

Kadının elinde boş bir kağıt parçası var.

Boş kağıt kullanımı aslen 2020 Hong Kong eylemlerine dayanıyor.

O dönemde Hong Kong’un yeni ulusal güvenlik yasalarına karşı çıkan eylemciler, yetkililerin 2019’da süregelen kitlesel protesto hareketiyle ilgili çarpıcı sözleri yasaklamasının peşinden eylemlere ellerinde bomboş kağıtlarla katılmıştı ve bu bir hareket haline gelmişti.

Bazıları bu hareketin yalnızca muhalefetin susturulmasına tepki olmadığını, bununla beraber yetkililere bir meydan okuma bulunduğunu savunmuştu.

“Hiçbir şey söylemeyen bir pankart tuttuğum için beni tutuklayacak mısınız hakikaten?” sorusu sıkça tekrarlanmıştı.

Şanghay’daki protestolara katılan ve BBC’ye konuşan bir bayan, “Kağıtların üstünde hiçbir şey yazmıyor fakat tamamımız aslen ne yazdığını biliyoruz” diyor.

Pekin protestolarında Reuters haber ajansına konuşan 26 yaşındaki Johnny ise boş kağıdın “söylemek istenen fakat söylenemeyen her şeyi temsil eder hale geldiğini” söylüyor.

BBC için Çin medyasını çözümleme eden Kerry Allen, Çin’de sıkıdüzen alanında çalışan hükümet yetkililerinin toplumsal medya platformlarında yoğun bir halde etkinlik gösterdiğini söylüyor.

Allen, “On milyonlarca paylaşım, arama neticelerinden siliniyor. ‘Boş kağıt parçası’ ve ‘beyaz kağıt’ aramaları da artık oldukca azca netice veriyor” diyor.

Sosyal medya kullanıcıları ise “Eğer boş bir kağıttan korkuyorsanız güçsüzsünüz anlamına gelir” yanıtını veriyor.

Öte taraftan kağıt üreten Şanghay M&G adlı şirket, ulusal güvenlik nedeni öne sürülerek tüm A4 kağıt satışlarını durdurduğu iddialarını yalanlamak mecburiyetinde bırakıldı.

M&G yetkilileri, üretim ve faaliyetin düzgüsel bir halde sürdüğünü ve söylentiyi başlatan internette dolaşan düzmece bir belgeyi polise bildirdiklerini belirtti.

Boş kağıt, bir sembol olarak hala devleti destekleyenler ve protestoları kınayanlar tarafınca hedef gösteriliyor.

Cumartesi günü ülkenin doğusundaki Nanjing kentindeki Çin İletişim Üniversitesi’nde çekilmiş olduğu bildirilen bir videoda, kimliği belirsiz bir insanın öfkeyle bir protestocudan boş bir kağıt parçasını kaptığı ve peşinden hızla uzaklaştığı gösteriliyor.

Aynı akşam ilerleyen saatlerde çekilen bir başka videoda ise onlarca talebe kampüste ellerinde beyaz kağıtlarla sessiz bir şekilde duruyor.

Pekin’in sıkıdüzen makinesi tarafınca engellenen göstericiler, Çin’in sert Covid politikalarına yönelik alaycı destek ifadeleri de dahil olmak suretiyle çeşitli başka yollarla hükümeti eleştirmeye devam ediyor.

Yetkililer protestoculara engelleme karşıtı kampanyaları imzalamayı bırakmalarını emretmelerine protestocular alaycı bir halde cevap veriyor ve “daha çok engelleme” ile “Covid testi yapmak isterim” benzer biçimde çarpıcı sözler atıyor.