Çin ve Rusya liderleri Ukrayna savaşını konuşacak

Özbekistan’da yapılacak olan Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) zirvesine katılacak olan Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yapacakları ikili görüşmede Ukrayna savaşını ele alacakları açıklandı.

Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi 15-16 Eylül’de Özbekistan’ın Semerkant kentinde yapılacak. Zirveye Cumhurbaşkanı Erdoğan da katılacak.

Özbekistan’ı kapsayan üç günlük bir tura çıkan Çin lideri Jinping için bu koronavirüs pandemisinin başlamasından beri yapmış olduğu ilk yurt dışı ziyaret.

Kremlin sözcüsü Yuri Uşakov, Putin’in zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan’la, Hindistan ve Pakistan liderleriyle de görüşeceğini, sadece Çin lideriyle görüşmesinin ayrı bir ehemmiyet taşıdığını beyan etti.

Uşakov, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün zirvesinin dünyada büyük siyasal değişimlerin olduğu bir dönemde gerçekleştiğinin de altını çizdi.

Çin ve Rusya, 2001 senesinde dört eski Sovyet ülkesiyle beraber kurmuş oldukları ŞİÖ’yü Batılı oldukça uluslu örgütlere bir alternatif olarak göstermeye çalışıyor.

Zirve iki üyesi Kırgizistan ve Tacikistan içinde sınır çatışmalarının olduğu bir dönemde yapılıyor.

Putin ve Jinping, son olarak Şubat ayında Pekin’de meydana getirilen Kış Olimpiyatları esnasında bir araya gelmişlerdi.

İki ülkenin aralarındaki dostluğun “sınır tanımadığı” şeklinde bir ortak izahat yapılmıştı.

Bundan birkaç gün sonrasında da 24 Şubat’ta Rusya Ukrayna’yı işgal etmişti.

Çin bugüne dek Rusya’nın işgalini kınayan ya da destekleyen herhangi bir izahat yapmadı.

Pekin yönetimi, Rusya’ya uygulanan yaptırımlara da dahil olmadı. Aksine iki ülke arasındaki ticari ilişkiler son dönemde de büyümeye devam etti.

Ukrayna işgalinin başlamasından bu yana Çin ve Hindistan’ın Rus organik gazı ithalatında da büyük artış görüldü.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesinin arkasından Çin’in Washington ve Batı ülkeleriyle ilişkileri gerginleşmişti.

Çin lideri Şi Jinping’in Ekim ayında yapılacak olan Komünist Parti kongresinde üçüncü bir dönem için tekrardan seçileceği tahmin ediliyor.

Şanghay İşbirliği Örgütü, 2001 senesinde Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan tarafınca sınır güvenliğini sağlamak ve bölgede aşırılık yanlılarının faaliyetlerini dizginlemek amacıyla kurulmuştu.

Hindistan ve Pakistan, 2017’de örgüte üye olmuşlardı. Tam üyelik için resmi süreci süregelen İran’ın da bu zirvede resmen üye olması umut ediliyor.

Türkiye ise 2012’de Pekin’de düzenlenen ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi’nde oybirliğiyle Diyalog Ortaklığı’na kabul edildi.

Türkiye ile ŞİÖ içinde, başta bölgesel güvenlik, terörle savaşım, uyuşturucu kaçakçılığı ve organize suçların önlenmesi ile ekonomik ve kültürel alanlar olmak suretiyle çeşitli mevzularda işbirliğinin geliştirilmesi öngörülüyor.

ŞİÖ uzun bir süre NATO şeklinde Batılı ittifakların tesirini dengelemek amacıyla kurulan bir teşkilat olarak değerlendirildi.

Örgütün almış olduğu kararların ne kadar etkili olduğu tartışılsa da, dünyanın en büyük internasyonal örgütlerinden biri konumunda olduğu kati.

ŞİÖ üyesi ülkelerin toplam nüfusu dünya nüfusunun yüzde 44’üne karşılık ediyor ve Arktik Okyanusu’ndan Hint Okyanusu’na, Pasifik’ten Baltık Denizi’ne kadar bir alanı kapsıyor.

Üye ülkelerin ekonomileri de dünya ekonomisinin yüzde 30’undan fazlasına denk düşüyor.

Yıllar içinde örgütün etkinlik alanı bölgesel güvenlik mevzularından ekonomiye, ticarete ve hatta hukuki yaptırımlara dek genişledi.

Uzmanlar, yeni ülkelerin üye olması ya da diyalog ortaklığına dahil edilmesiyle örgütün ekonomik potansiyelinin de fazlaca büyüdüğüne işaret ediyor.

Hindistan Cumhurbaşkanı Narendra Modi ile Çin Devlet Başkanı Şi Jinping, 2020 senesinde iki ülkenin askerlerinin çatışmaya girmesinden sonrasında bu zirveyle ilk kez bir araya gelecekler.

Himalayalar’da bir sınır anlaşmazlığı sebebiyle çıkan çatışmalarda 20 Hint askeri ölmüş, Çin de dört askerinin yaşamını kaybettiğini açıklamıştı.

Hindistan lideri Modi’nin Nisan ayındaki seçimlerle iktidarı devralan Pakistan’ın yeni başbakanı Şehbaz Şerif’le bir araya gelip gelmeyeceği de merak ediliyor.

Nükleer silahlara haiz olan Hindistan ve Pakistan arasındaki gerginlikler geçmişte ŞİÖ zirvelerine damgasını vurmuş, Eylül 2020’deki zirvede Hindistan Pakistan’ın kullandığı bir haritanın kendi topraklarını da içerdiğini söyleyerek toplantıyı terk etmişti.

2019 senesinde Hindistan’ın Pakistan’ın da üstünde hak iddia etmiş olduğu Kaşmir bölgesinin özerkliğini kaldırdığını açıklamasının arkasından iki ülke ilişkileri gerginleşmişti.

Pakistan’ın o zamanki başbakanı İmran Han, Hindistan’la tüm ticari ilişkileri askıya almıştı.

Pakistan’da iktidarın değişmesinin arkasından yapılacak olan Özbekistan’daki ŞİÖ zirvesinin iki ülke arasındaki ilişkilerde bir yumuşama periyodu başlatabileceği belirtiliyor.