Bütçe görüşmelerinde neler yaşandı?

Ayşe Sayın – Ankara

TBMM Genel Kurulu’nda, 2023 Merkez Bütçe Yasa Teklifi’nin tümü üstündeki görüşmelere pazartesi günü başlandı. Sakin süregelen görüşmelerde, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun kürsüye çıkışı sonrasında gerilim terfi etti.

İçişleri Bakanı Süleyman Asil’ya “uyuşturucu kaçakçılığı” iddiaları ile ilgili sorular yönelten Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı da sert sözlerle hedef aldı ve “Tiranlar, zorbalar hep giderler. O da altı ay içinde gidecek” dedi. İçişleri Bakanı Süleyman Asil ise toplumsal medya üstünden cevap verdiği CHP liderinin iddialarını “dedikodu ve karacılık” olarak nitelendirdi.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesinden bu yana AKP Genel Başkanı sıfatını da taşıyan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bütçe görüşmelerine katılmıyor. MHP lideri Devlet Bahçeli ise bütçe görüşmelerini baştan sona izlemesine rağmen, uzun senelerdir bütçe üstünde söz almıyor.

O nedenle, son dört senedir olduğu şeklinde bu yıl da Genel Kurul’daki görüşmelerde önder düzeyinde konuşan adlar CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve HDP Eş Genel Başkanları Mithat Sancar ve Pervin Buldan oldu.

MHP lideri Bahçeli, Genel Kurul’a girmeden ilkin ise Meclis kulisinde gazetecilerin sorularına cevap vererek bir anlamda “gündem” oldu.

Bahçeli, Altılı Masa’nın adayının anketle belirleneceği iddialarına ilişkin bir sual üstüne Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ndeyken derslik arkadaşı olan Kılıçdaroğlu’nu kastederek, “Ankette kim çıkarsa ona karar verelim, ‘siz de katılır mısınız?’ dediler. Ben hemen hemen yanıt vermedim. Eğer birisi ankette bana gelirse, siz bu ankette kimse evet dersiniz derse, tercihim derslik arkadaşımdan yana olur” yanıtını verdi.

Kılıçdaroğlu ise Genel Kurul’da gelişte, Bahçeli’nin bu değerlendirmesine ilişkin soruları yanıtsız bıraktı.  

Genel Kurul’da, bütçe üstüne grubu adına söz alan Kılıçdaroğlu, konuşmasına bütçe sunumunu meydana getiren Cumhurbaşkanı Fuat Oktay’ın iktisat ile ilgili çizdiği tabloyu bir anekdotla eleştirerek başladı:

“Sayın Oktay’ı dinleyince Erzurumlu esnafın muhasebeciyle yapmış olduğu konuşma aklıma geldi. Erzurumlu esnaf, muhasebeciye şu şekilde söyler: ‘Hesaba bakırem, hac farz olmuş; cüzdana bakırem, zekâta muhtacız.” 

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini eleştiren ve artık “iki Türkiye” bulunduğunu korumak için çaba sarfeden Kılıçdaroğlu, “Birisi saray ve şürekasının, beşli çetelerin yaşamış olduğu Türkiye. O Türkiye’de her şey var. Bu düzenin yarattığı ikinci Türkiye var. Bu Türkiye’de yaşam mücadelesi var, milyonlarca yoksul, hatta aç insanoğlu var. Borçlarını ödeyemediği için intihar edenler var” dedi.

Kendisine söz atan AKP’lilere “Dostlar niye ağlıyorsunuz, bu ağlamanız bitirecek sizi” diye cevap veren CHP lideri sözlerini, “Futbol üstünden anlatıyorum. Ronaldo ve Messi, Türkiye için oynayacaklar. Birinci Türkiye’nin ikinci Türkiye’yi sadakaya bağlama programını yırtıp atacaklar” diye sürdürdü.

Kılıçdaroğlu devamlı kendisine söz adan AKP  Kırıkkale Milletvekili Ramazan Can’a “Nerenin milletvekilisin?” diye sordu. Ramazan Can, “Bilmiyor musun?” diye karşılık verince Kılıçdaroğlu “Hayır, bilmiyorum” dedi.

Can bu laflara “Öğren; beş dönemdir milletvekiliyim” yanıtı verdi. Can’ın, “Aday bile olamıyorsun, konuşuyorsun” sözlerine ise Kılıçdaroğlu, “Sen nerenin milletvekilisin? Onu bile bilmiyor. Ona da saraydan yönerge gelecek ‘Sen şuranın milletvekilisin’, o da kabul edecek” karşılığını verdi.

Konuşmasında “varlık barışı” olarak da adlandırılan yurt dışından deposu belli olan paraları getirenlere af düzenlemelerinin sürelerinin uzatılmasını da eleştiren Kılıçdaoğlu, bu yasalarla “uyuşturucu kaçakçılarının paralarını getirin Türkiye’ye, ne yapmış olursanız yapın” denildiğini, uyuşturucu baronlarının ise Türkiye’de “at koşturduğu” görüşünü savundu.

“Baronlar burada at koştururken; araya fotoroman malzemesi giriyor” diyen Kılıçdaroğlu, güvenlik güçlerine ise baskı yapıldığını ileri sürdü. Kılıçdaroğlu, İçişleri Bakanı  Asil ile ilgili ise şu soruları yöneltti:

“Süleyman Asil’nun ‘cumhuriyet tarihinin en büyük uyuşturucu operasyonu’ söylediği operasyonda iyi mi oldu da hepimiz özgür kaldı? İddianameden çıkarılan sanıkların Asil’nun oğlu ile ne ilişkisi var? İstanbul Emniyeti, Asil’nun oğlunun aracını sanıklara kiraladığı için mi aradı? Asil’nun Türkiye’den yolladık söylediği Sırp uyuşturucu lideri, hangi faaliyetleri yürüttü? Kolombiya’da yakalanan 5 ton kokainin sahibi kim?”

Millet İttifakı olarak, “temiz, aydınlık” Türkiye’yi tekrardan inşa edeceklerini belirten Kılıçdaroğlu, iktidara 6 ay yaşam biçti:

“Halktan kopuşu o şekilde sert oldu ki. Halkı idrak etmek için enerjiden yoksun. Tiranlar hep bu şekilde davranırlar Krizleri reddederler. O da Türkiye’den koptu. Onun reddetmeyeceği bir gerçeği söyleyeyim: Tiranlar, zorbalar hep giderler. O da altı ay içinde gidecek.”

İçişleri Bakanı Asil ise Kılıçdaroğlu’na, toplumsal medya hesabından cevap verdi. Kılıçdaroğlu’nun TBMM’de bütçe görüşmelerinde kendisine yönelik ileri sürdüğü iddiaları ‘karacılık’ ve ‘dedikodu’ olarak nitelendirip, iddialarını kanıtlamaya çağırdı:

“Kılıçdaroğlu; Polise, Jandarmaya, Mehmetçiğe, devlete “Cari açık uyuşturucuyla kapatılıyor” iftirasını kanıtlama edemeyip lafın altında kalınca Jeremy Rifkin de tutmayınca bayatlamış karacılık/dedikodularla gündem değişiklik yapma çabasında. İftirasını kanıtlama etmezse Kılıçdaroğlu şerefsizdir.”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay da Genel Kurul’da eleştirileri yanıtlarken, Kılıçdaroğlu’nu iddiasını kanıtlamaya çağırdı.

HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar ise bir “seçim bütçesi” ile karşı karşıya olunduğunu altını çizdi. Türkiye’de 30 milyon insanoğlunun açlık sınırında bulunduğunu belirten Sancar,  AKP iktidarının son bütçesinin görüşüldüğünü savundu:

“Bu bütçe bir seçim bütçesidir. Şu demek oluyor ki, seçim bütçesi olarak yapılacak yatırımlar, bütçeye açık olarak evvelde konmuş durumda. Bu kaynaklarla kendini ayakta tutmaya çalışsa da bu mümkün değil. Bu bütçe siz değerli üyelerimizin son bütçesidir. Ufak ortağının değersiz yalnızlığının müjdecisi bir bütçedir.”

İYİ Parti adına söz alan Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu ise AKP’nin iktidara, “yoksulluk, yolsuzluk ve yasakları yok etme” iddiasıyla geldiğine etti.

İktidar milletvekillerine, “Size ayrılan sürenin sonuna geldik” diyen Dervişoğlu, “3Y’yi kısaca yoksulluğu, yolsuzluğu, yasakları yok etmek için geldiniz. Yasama, yürütme ve yargıyı yok edip gidiyorsunuz. Yasama Recep bey, Yürütme Tayyip bey, Yargı da Sayın Erdoğan oldu” dedi.

AKP grubu adına Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş söz aldı. Kılıçdaroğlu’nun partili milletvekillerini ve Erdoğan’ı hedef alan sözlerini eleştiren Kurtulmuş, “Şu an partinizle alakası olmayan iki kıymetli yöneticinizin iyi mi milletvekili seçildiğini biliyoruz. Milletvekilleri partilerin kurullarında seçiliyor. Milletvekili milletin helal oyları ile seçiliyor” dedi.  

Cumhurbaşkanlığı bütçesini sunma yetkisinin cumhurbaşkanı yardımcısında bulunduğunu belirten Kurtulmuş, CHP liderinin Erdoğan’a yönelik “tiran” sözlerine ise şu yanıtı verdi:

“Ikimiz de diyoruz Kılıçdaroğlu’na, madem cumhurbaşkanının halkta karşılığı kalmadı, buyurun er meydanına, adaylığınızı duyuru edin. Aslına bakarsan Kılıçdaroğlu’nun buradaki hitabı Genel Kurul bütçesi hitabı değil, cumhurbaşkanı adaylığı hitabı.”

Kurtulmuş’un hitabı esnasında CHP milletvekilleri, “Zindaşti”, “Zarrab” diye gidişat tutunca, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, milletvekillerini uyardı.

Bazı AKP ve CHP milletvekilleri arasındaki gerginlik, yönetim amirlerinin devreye girmesiyle yatıştı. CHP’liler, eleştirileri yanıtlayan Fuat Oktay da konuşurken benzer çarpıcı sözleri attı.

AKP adına ikinci sözü alan Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli ise asgari ücretlinin geçen yılki alım gücüyle, bu yılki alım enerjisini et tutarları üstünden karşılaştırarak, “Bir yıl ilkin 2 bin 825 liralık asgari ücret ile 41 kilo alabiliyor. Bugün 5 bin 500 liralık asgari ücret ile 42 kilogram alabiliyor. Fazlaca artış yok fakat düşmemiş…” dedi.

Bu hesaba karşıcılık itiraz ederken, CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, “kasabın adresini” istedi.

Görüşmelerin peşinden bütçe üstündeki eleştirileri yanıtlayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, muhalefetin eleştirilerine, “Gece gündüz çalışılmış bütçe teklifimizi bu şekilde mesnetsiz çarpıtmalarla karalamak sadece ve sadece yurtdışından gene karacılık ithal edenlerin ajandasına yakışır” sözleriyle cevap verdi. CHP lideri Kılıçdaroğlu’nu hedef alan Oktay şu görüşleri savundu:

“Kendi ülkesini uyuşturucu ve kara para aklamayla ithal eden bir siyasal parti genel başkanına yanıt vermek bile zul… Ve de gelecekte bu ülkenin cumhurbaşkanlığına aday olmaya çalışan bir zat. Tanrı’tan korkun.”

Karşıcılık milletvekilleri Oktay’ın bu sözlerine tepki gösterdi.