İtalya'nın Akdeniz'de kurtardığı göçmenler, önümüzdeki aydan itibaren Arnavutluk'ta açılacak iki göçmen merkezinde tutulacak ve sığınma talepleri 'üçüncü ülke formülü' olarak bilinen tartışmalı göç anlaşması kapsamında değerlendirilecek.
İtalya'ya ulaşmaya çalışan göçmenler kendilerini önümüzdeki aydan itibaren Arnavutluk'a gönderilmiş halde bulabilirler.
Bu, küçük Balkan ülkesinin İtalya adına binlerce mülteciye ev sahipliği yapmasını öngören ve “üçüncü ülke formülü” olarak bilinen tartışmalı göç anlaşması sayesinde mümkün olabilir.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Haziran ayında Arnavutluk'a yaptığı ziyarette, göçmenleri barındırmak için tasarlanan iki göçmen merkezinin 1 Ağustos'a kadar ilk 1000 kişiyi ağırlamaya hazır olacağını söyledi.
Ancak merkezlerden birinde yoğun inşaat çalışmalarının devam etmesi, merkezin tam zamanında hazır olup olmayacağı konusunda şüpheleri artırıyor.
İtalya ve Arnavutluk, ilk göçmenlerin merkezlerde ne zaman tutulacağına ilişkin açıklama yapmadı.
İki ülke arasında imzalanan göç anlaşması, beş yıl sürmesi beklenen ve her ay İtalyan sahil güvenliğinin uluslararası sularda yakaladığı 3 bin kadar göçmene ev sahipliği yapacak bir anlaşma oluşturdu.
Anlaşma geçen Kasım ayında İtalya Başbakanı Meloni ve Arnavut mevkidaşı Edi Rama tarafından imzalandı.
Anlaşmaya göre göçmenler, kendilerini kurtaran gemilerde önce denizde taranacak, ardından daha detaylı tarama için Arnavutluk'a gönderilecek.
İtalya'nın Arnavutluk Büyükelçisi Fabrizio Bucci'ye göre merkezlerde yalnızca yetişkin erkekler kalacak.
İtalya'da kadınlar, çocuklar, yaşlılar, hasta veya işkence görenler ağırlanacak.
Büyükelçi, ailelerin de ayrılmayacağını söyledi. Arnavutluk'a gönderilen kişiler, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku uyarınca İtalya'ya sığınma talebinde bulunma ve taleplerinin orada işleme alınması hakkını saklı tutacak.
Her talebin işleme alınması yaklaşık bir ay sürdüğü için Arnavutluk'a gönderilen sayının bir yıl içinde 36 bine ulaşması mümkün.
İki ülke arasında imzalanan göç anlaşması insan hakları grupları tarafından tehlikeli bir emsal oluşturması nedeniyle eleştirildi.
Bu yılın başlarında Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC) anlaşmayı “pahalı, zalimce ve verimsiz” olarak nitelendirdi ve geçtiğimiz günlerde AB ve üye devletlerine “bu tehlikeli modeli bir plan olarak kullanmamaları” çağrısında bulundu.
Arnavutluk'taki iki göç merkezinin İtalya'ya beş yıl içinde 670 milyon avroya maliyeti olacak.
Meloni'ye göre 36 bin göçmeni İtalya'ya getirmenin maliyeti 136 milyon euro.
Tesisler tamamen İtalya'dan yönetilecek ve her iki merkez de İtalya'nın yetkisi altında olacak. Arnavutluk dış güvenliği garanti edecek.
Meloni ve sağcı müttefikleri uzun süredir Avrupa ülkelerinin göç yükünün daha büyük bir kısmını paylaşması yönünde çağrıda bulunuyordu.
“Üçüncü ülke” formülü olarak bilinen göç anlaşmaları şu ana kadar İngiltere ile Ruanda ve İtalya ile Arnavutluk arasında şart koşuldu.