Ortadoğu'da bir çatışma durumunda İran ve İsrail hava kuvvetleri arasında üstünlük kimin elinde olacak?

Geçtiğimiz hafta İsrail ve İran birbirlerinin topraklarına doğrudan saldırılar düzenlediler.

BM ve uluslararası toplum taraflara itidal çağrısında bulunurken, bu saldırılar Ortadoğu'da gerilimi artırdı.

Yaşanan gerginlik, dikkatleri İsrail ve İran'ın hava savunma yeteneklerine yöneltti.

Her iki ülkenin hava kuvvetlerine ve hava savunma sistemlerine detaylı olarak bakalım:

İran'ın askeri kapasitesi nedir?

Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'ne (IISS) göre İran İslam Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri'nin 37.000 personeli bulunuyor.

Ancak onlarca yıldır devam eden uluslararası yaptırımlar Tahran'ı son teknoloji askeri teçhizattan büyük ölçüde mahrum bırakıyor.

Hava Kuvvetlerinin envanterinde, Rus yapımı jetler ve 1979'daki İslam devriminden önce satın alınan eski Amerikan modelleri de dahil olmak üzere yalnızca birkaç düzine operasyonel saldırı uçağı bulunuyor.

Sukhoi-24 savaş uçaklarının İran'daki durumu nedir?

IISS, Tahran'ın dokuz adet F-4 ve F-5 savaş uçağı filosuna, Rus yapımı Sukhoi-24 uçaklarından oluşan bir filoya ve bazı MiG-29, F7 ve F14 uçaklarından oluşan bir filoya sahip olduğunu söylüyor.

İran'ın ayrıca hedefleme için tasarlanmış kamikaze insansız hava araçları da var.

Analistlere göre bu insansız hava araçlarının sayısı binlerle ifade edilebilir. İran'ın ayrıca, bazıları yarım ton savaş başlığı taşıyan yaklaşık 3.500 karadan karaya füzeye sahip olduğu tahmin ediliyor.

Ancak İsrail'e ulaşabilecek bu füzelerin sayısının oldukça sınırlı olması bekleniyor.

İran Hava Kuvvetleri Komutanı Emir Vahidi Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Rusya'dan satın alınan Sukhoi-24 tipi savaş uçaklarının olası bir İsrail saldırısına karşı “çok hazırlıklı durumda” olduğunu söyledi.

İran'ın 1960'lı yıllarda geliştirilen Sukhoi-24 savaş uçaklarına güvenmesi, İsrail'e karşı hava gücünün göreceli olarak zayıflığını ortaya koyuyor.

İran, savunma alanında ağırlıklı olarak Rusya ve yurt içinde üretilen karadan havaya füzelere ve hava savunma sistemlerine güveniyor.

Tahran, 2016 yılında Rusya'dan, uçaklar ve balistik füzeler de dahil olmak üzere birden fazla hedefi aynı anda vurabilen uzun menzilli karadan havaya füze sistemi olan S-300 uçaksavar savunma sistemini satın aldı.

İran ayrıca yerli üretim “Bavar-373” model karadan havaya füze sisteminin yanı sıra “Sayyad” ve “Raad” savunma sistemlerine de sahip.

IISS araştırmacısı Fabian Hinz Reuters'e yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“İki ülke arasında büyük bir çatışma olsaydı, İran muhtemelen ara sıra elde edilen başarılara odaklanırdı. İsrail'in sahip olduğu kapsamlı hava savunmasına sahip değiller.”

Peki ya İsrail?

İsrail'in ABD'de üretilen yüzlerce “F-15”, “F-16” ve en son “F-35” model savaş uçağı bulunuyor.

İsrail'in ABD tarafından sağlanan gelişmiş bir hava kuvveti var. Bunlar, hafta sonu İran insansız hava araçlarının düşürülmesinde önemli rol oynadı.

İsrail Hava Kuvvetleri'nin uzun menzilli bombardıman uçakları yok, ancak yeniden tasarlanan Boeing 707'lerden oluşan daha küçük bir filo, savaş uçaklarının bombalama için İran'a ulaşmasına olanak tanıyan bir yakıt ikmali tankeri olarak hizmet veriyor.

Öte yandan İHA teknolojisinde öncü olan İsrail'de, uzaktan operasyonlara yetecek kadar 30 saatten fazla uçabilen “Heron” model insansız hava aracı bulunuyor.

İsrail seyir füzesi “Delilah” 250 km menzile sahip ve kara ve deniz hedeflerini vurabiliyor.

Bu seyir füzeleri İsrail'den fırlatılırsa İran'ı vuramaz. Ancak İsrail Hava Kuvvetleri, İran sınırına daha yakın savaş uçakları göndererek bu boşluğu doldurabilir.

İsrail'in uzun menzilli karadan karaya füzeler geliştirdiği yönünde yaygın spekülasyonlar var.

Ancak Tel Aviv bunu ne doğruluyor ne de yalanlıyor. 2018 yılında dönemin Savunma Bakanı Avigdor Lieberman, İsrail ordusunun yeni bir “füze kuvvetine” sahip olacağını duyurdu. Şu ana kadar ordu bu planların hangi aşamada olduğunu netleştirmedi.

1991 Körfez Savaşı'ndan sonra ABD'nin yardımıyla geliştirilen çok katmanlı hava savunma sistemi, İsrail'e İran'ın insansız hava araçlarını ve uzun menzilli füzeleri vurma konusunda çeşitli ek seçenekler sunuyor.

Arrow-3 füze savunma sistemi

ABD-İsrail ortak yapımı Arrow-3 füze savunma sistemi, atmosfer dışı yörüngede nükleer, kimyasal, biyolojik ve konvansiyonel savaş başlıkları taşıyan kıtalararası balistik füzeler de dahil olmak üzere balistik füzelerin durdurulmasını sağlıyor.

Hedefle çarpışan sökülebilir savaş başlığı kullanan füzenin uçuş menzili 2.400 kilometre.

Arrow 2'nin balistik füze tespit menzili maksimum 500 km, imha menzili ise 50 ile 90 km arasındadır.

Orta menzilli David's Sling, balistik füzelere ve seyir füzelerine karşı kullanılırken, kısa menzilli “Demir Kubbe”, Gazze ve Lübnan'da İran destekli milislerin kullandığı türden roket ve havan toplarına karşı kullanılıyor.

Teorik olarak daha ateş edilebilir olsa da David's Arrow veya Slingshot'ın ıskaladığı güçlü füzelere karşı faydalıdır.

Demir Kubbe nasıl çalışır?

Demir Kubbe her türlü hava koşulunda görev yapabilen mobil savunma sistemidir.

Sistem, yaklaşık 70 kilometre mesafeden atılan kısa menzilli roket, top ve havan mermilerini havada imha ederek durduruyor.

İsrail hava savunma sistemleri, Batılı koalisyon güçlerinin savunması için bölgedeki benzer ABD savunma sistemleriyle eşleşecek şekilde tasarlandı.

Londra'daki Kraliyet Ortak Stratejik Enstitüsü'nden araştırmacı Sidharth Kausha, yaptığı açıklamada, “İsrail hava savunması (13 Nisan) saldırısı sırasında iyi performans gösterdi” dedi.

Kausha, son saldırıda çoğunlukla dronların İsrail'e ulaşmadan önce müttefik uçaklar tarafından vurulduğunu, bunun da belirli türdeki tehditlere maruz kalma derecesini sınırladığını bildirdi.

Koalisyon güçlerinin hazırlık yapmasına yetecek kadar önceden uyarı bulunduğunu belirten Kausha, “Bu, sistemin daha az önceden uyarıyla benzer bir saldırıya maruz kalması durumunda olacağından daha hazırlıklı olduğu anlamına geliyor.”